1.Lịch sử hình thành, danh hiệu được công nhận
- VQG Ba Bể được thành lập 1992 theo QĐ 83/TTg ngày 10/11/1992 trên cơ sở là Khu rừng cấm Hồ Ba Bể
- Về quản lý: 1992-1997 thuộc UBND tỉnh Cao Bằng, 1997-2003 thuộc Bộ NN&PTNT, từ 2003 đến nay thuộc UBND tỉnh Bắc Kạn quản lý trực tiếp.
- Năm 1995, Hồ Ba Bể đã được hội nghị "Hồ nước ngọt thế giới" công nhận là một trong 20 hồ nước ngọt đặc biệt của thế giới cần được bảo vệ.
- Năm 2003, Vườn Quốc gia Ba Bể đã được công nhận là Vườn di sản ASEAN. - Năm 2011, Vườn Quốc gia Ba Bể được Ban Thư ký Ramsar công nhận là Khu Ramsar thứ 1938 của thế giới và thứ 3 của Việt Nam.
- Năm 2012, Hồ Ba Bể được công nhận là Di tích Danh lam thắng cảnh đặc biệt cấp Quốc gia Hồ Ba Bể.
2. Vị trí, ranh giới, diện tích
Vườn Quốc gia Ba Bể có diện tích 10.048 ha, nằm phí Tây Bắc huyện Ba Bể (Bắc Kạn); phía Tây Nam huyện Na Hang (Tuyên Quang), cách TP Bắc Kạn 70km, Hà Nội 250km; Nằm trên địa giới hành chính của 2 huyện, 7 xã : Huyện Ba Bể (6 xã) gồm xã Nam Mẫu, Khang Ninh, Thượng Giáo, Cao Thượng, Quảng Khê, Hoàng Trĩ và huyện Chợ Đồn (01 xã) Nam Cường.
- Vùng đệm của VQG Ba Bể 25.309 ha, trên các xã: Khang Ninh, Cao Trĩ, Cao Thượng, Quảng Khê, Hoàng Trĩ, Đồng Phúc (huyện Ba Bể); Nam Cường, Xuân Lạc (huyện Chợ Đồn)
- Phân khu chức năng:
+ Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt: 3.967,4 ha
+ Phân khu phục hồi sinh thái: 5.374,8 ha
+ Phân khu hành chính - dịch vụ: 46,8 ha
+ Vùng đệm trong: 659,0 ha
3. Bộ máy tổ chức:
4. Lịch sử địa chất và kiến tạo
- Ba Bể là khu vực núi đã vôi Cattơ cổ (một dạng đã vôi vị xâm thực thành những hang động) có cấu trúc thành phần địa chất phức tạp, đa dạng, đại diện cho quá trình phát triển lâu dài của vỏ Trái đất
- Nằm ở cánh cung sông Gâm, ôm lấy vòm sông Chảy (còn gọi là tiểu lục địa cổ Sông Chảy) thuộc khối nâng dạng vòm Việt Bắc có tuổi hình thành 2,6-2,5 tỷ năm trước
5. Địa hình
- VQG Ba Bể là một phức hệ hồ-sông-suối-núi đá vôi, từ dốc mạnh đến dốc đứng với nhiều hang động. Địa hình chia cắt mạnh vừa có núi đất vừa có núi đá, độ cao biến đổi từ 150-1000m, bao bọc xung quanh là các dãy núi cao 800-1500m.
- Hồ Ba Bể ở trung tâm Vườn, Hồ là một thung lũng đá vôi thấp trũng được bao bọc bởi các vách đá hiểm trở. Trên Hồ có một số đảo nhỏ: Bà Góa, An Mã. Đáy hồ có nhiều đỉnh đá ngầm
6. Khí hậu
Nhiệt độ trung bình năm 220C, lượng mưa TB 1343mm, độ ẩm TB 83%. Hoạt động của gió mùa: chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc
7. Hệ thống thủy văn:
7.1. Hệ thống sông suối:
Ba Bể và khu vực lân cận có mạng sông suối dày đặc với trên 2 – 2,5 km dòng chảy/ km2. Gồm 4 con sông, suối chính nối với hồ Ba Bể: Phía Nam và Tây Nam có sông Chợ Lèng, suối Bó Lù, Tả Han đổ vào hồ với tổng lưu vực 420km2, tổng lưu lượng 859m3/s; Phí Bắc, Nước từ Hồ chảy ra sông Năng và xuống Thác Đầu Đẳng.
7.2. Hồ Ba Bể:
Hồ Ba Bể năm ở độ cao 150m, dài 7,5 km, chỗ rộng nhất là 800m, trung bình là 500m, chỗ hẹp nhất 200m, diện tích 450 ha, biên độ giao động mực nước giữa 2 mùa là 2,8m, mức nước tích lại trong hồ có thể đạt 80-90 triệu m3, độ sâu TB 17-23m, sâu nhất 29m, nông nhất 8-9m.
8. Đa dạng sinh học:
8.1. Thực vật:
8.2. Động vật
